BPMN cung cấp 4 loại mô hình chính để mô tả các khía cạnh khác nhau của quy trình nghiệp vụ:
1. Sơ đồ quy trình (Process Diagram)
Là loại mô hình BPMN phổ biến nhất, dùng để mô tả luồng hoạt động trong quy trình.
Sử dụng các ký hiệu BPMN như hoạt động, cổng, sự kiện để thể hiện các bước, điểm quyết định và điểm bắt đầu/kết thúc của quy trình.
Thích hợp để mô tả các quy trình tuần tự, có nhiều nhánh rẽ và điều kiện.
Ví dụ: Sơ đồ quy trình xử lý đơn hàng, sơ đồ quy trình tuyển dụng nhân viên, quy trình mượn sách...
Quy trình mượn sách - ref: sparxsystems.com
2. Sơ đồ luồng dữ liệu (Data Flow Diagram)
Tập trung vào luồng dữ liệu giữa các hoạt động trong quy trình.
Sử dụng các ký hiệu BPMN như luồng dữ liệu, kho dữ liệu để thể hiện cách dữ liệu được tạo ra, di chuyển và sử dụng trong quy trình.
Thích hợp để mô tả các quy trình liên quan đến nhiều dữ liệu, cần theo dõi nguồn gốc và đích đến của dữ liệu.
Ví dụ: Sơ đồ luồng dữ liệu hệ thống kế toán, sơ đồ luồng dữ liệu hệ thống quản lý kho hàng.
Quy trình đặt hàng - ref:semanticscholar.org
3. Sơ đồ hợp tác (Collaboration Diagram):
Mô tả tương tác giữa các bên tham gia (participant) trong quy trình.
Sử dụng các ký hiệu BPMN như hồ bơi (pool), làn (lane) để thể hiện vai trò và trách nhiệm của mỗi bên tham gia.
Thích hợp để mô tả các quy trình liên quan đến nhiều bộ phận, phòng ban hoặc tổ chức khác nhau.
Ví dụ: Sơ đồ hợp tác xử lý đơn hàng online, sơ đồ hợp tác giải quyết khiếu nại khách hàng.
Quy trình nghiệp vụ của công ty sản xuất thiết bị điện tử. Ref modernanalyst.com
4. Sơ đồ Choreography Diagram:
Mô tả tương tác giữa các hoạt động trong quy trình, tập trung vào cách thức hoạt động giao tiếp và phối hợp với nhau.
Không sử dụng các ký hiệu BPMN như người tham gia, chỉ sử dụng các hoạt động và luồng dữ liệu.
Thích hợp để mô tả các quy trình có tính tương tác cao, cần phối hợp chặt chẽ giữa các hoạt động.
Ví dụ: Sơ đồ choreography quy trình đặt vé máy bay, sơ đồ choreography quy trình đấu thầu.
Quy trình tương tác nhằm kiểm tra điểm tín dụng khách hàng - ref: sparxsystems.com
5. Lựa chọn loại mô hình BPMN phù hợp:
Như bạn đã thấy, mỗi loại diagram có mục đích sử dụng và ý nghĩa khác nhau. Tuỳ từng trường hợp, hoàn cảnh mà BA có thể lựa chọn một dạng diagram phù hợp:
Sơ đồ quy trình: Thích hợp cho mô tả tổng thể quy trình.
Sơ đồ luồng dữ liệu: Thích hợp cho mô tả chi tiết luồng dữ liệu.
Sơ đồ hợp tác: Thích hợp cho mô tả tương tác giữa các bên tham gia.
Sơ đồ Choreography: Thích hợp cho mô tả tương tác giữa các hoạt động.
Loại diagram phổ biến nhất mà hình hay gặp/sử dụng trong quá trình làm việc là process diagram kết hợp với collaboration để mô tả quy trình được thực hiện hoặc bị ảnh hưởng bởi nhiều bên liên quan khác nhau. Ví dụ điển hình là mô tả lại các quy trình nghiệp vụ của 1 công ty sản xuất từ lúc nhập nguyên liệu thô cho đến sản xuất, lưu kho và bán hàng.
Bài viết cùng series:
Comments